Re'eh (zie / onderhoudt), Deut. 11:26-16:17, Haftarah: Jes. 54:11-55:5

 

11:26 Zie, ik houd u heden zegen en vloek voor:  27  zegen, wanneer gij luistert naar de geboden van de Eeuwige, uw God, die ik u heden opleg;  28  maar vloek, indien gij naar de geboden van de Eeuwige, uw God, niet luistert en afwijkt van de weg die ik u heden gebied, door het achterna lopen van andere goden, die gij niet gekend hebt .  29  Wanneer nu de Eeuwige, uw God, u gebracht zal hebben in het land, dat gij in bezit gaat nemen, dan zult gij de zegen uitspreken op de berg Gerizzim en de vloek op de berg Ebal; 30 liggen zij niet aan de overzijde van de Jordaan achter de westelijke heerbaan,  in het land der Kanaänieten, die in de vlakte wonen, tegenover Gilgal bij de terebinten van More?  31  Want gij staat op het punt de Jordaan over te trekken om het land in bezit te gaan nemen, dat de Eeuwige, uw God, u geven zal, en gij zult het in bezit nemen en daarin wonen;  32  dan zult gij naarstig onderhouden al de inzettingen en de verordeningen, die ik u heden voorhoud. 12:1 Dit zijn de inzettingen en de verordeningen,  die gij naarstig zult onderhouden in het land dat de Eeuwige, de God uwer vaderen, u gegeven heeft om het te bezitten, zolang gij op de aardbodem leeft.  2  Gij zult alle plaatsen volkomen vernietigen , waar de volken, wier gebied gij in bezit neemt, hun goden gediend hebben,  op hoge bergen en op heuvels en onder elke groene boom.  3  Gij zult hun altaren afbreken, hun gewijde stenen verbrijzelen, hun gewijde palen met vuur verbranden, de gesneden beelden van hun goden omhouwen en hun naam van die plaats doen verdwijnen.  4  Niet alzo zult gij de Eeuwige, uw God,  dienen.  5 Maar de plaats, die de Eeuwige, uw God, uit het gebied van al uw stammen verkiezen zal om daar zijn naam te vestigen,  om daar te wonen, die zult gij zoeken en daarheen zult gij gaan.  6  Daarheen zult gij brengen uw brandoffers en slachtoffers, uw tienden en uw wijgeschenken,  uw gelofteoffers en uw vrijwillige offers, de eerstgeborenen van uw runderen en van uw kleinvee .  7  Daar zult gij eten voor het aangezicht van de Eeuwige, uw God, en u verheugen, gij en uw huisgezinnen, over alles wat gij ondernomen hebt , waarin de Eeuwige, uw God, u gezegend heeft. 8  Gij zult geenszins doen wat wij hier thans doen: ieder geheel naar eigen goeddunken.  9  Want gij zijt nog niet gekomen tot de rustplaats en het erfdeel, dat de Eeuwige, uw God, u geven zal.  10  Maar wanneer gij de Jordaan zult zijn overgetrokken en woont in het land dat de Eeuwige , uw God, u zal doen beërven, en Hij u rust geeft van al uw vijanden aan alle kanten, en gij veilig woont; 11  dan zult gij naar de plaats, die de Eeuwige , uw God, verkiezen zal om daar zijn naam te doen wonen, alles brengen, wat ik u gebied: uw brandoffers en slachtoffers, uw tienden en wijgeschenken en de gehele keur der geloften, die gij de Eeuwige doen zult;  12  gij zult u verheugen voor het aangezicht van de Eeuwige, uw God, gij, uw zonen uw dochters , uw dienstknechten en uw dienstmaagden, en de Leviet, die binnen uw poorten woont, want hij heeft bezit noch erfdeel met u.  13  Neem u ervoor in acht, dat gij uw brandoffers niet brengt op elke willekeurige plaats;  14  maar op de plaats die de Eeuwige in het gebied van een uwer stammen verkiezen zal,  daar zult gij uw brandoffers brengen, en daar zult gij doen alles wat ik u gebied.  15  Gij moogt evenwel slachten en vlees eten zoveel gij wilt, overeenkomstig de zegen, die de Eeuwige, uw God, u in al uw woonplaatsen geeft; de onreine zowel als de reine mag daarvan eten, als van een gazel en een hert;  16  alleen het bloed zult gij niet eten , gij zult het op de aarde uitgieten als water.  17  In uw woonplaatsen zult gij de tiende van uw koren niet mogen eten, noch die van uw most en uw olie, noch de eerstelingen van uw runderen en van uw kleinvee, noch iets van de gelofteoffers, die gij beloven zult, noch uw vrijwillige offers, noch uw wijgeschenken.  18  Maar voor het aangezicht van de Eeuwige, uw God, zult gij ze eten, op de plaats die de Eeuwige, uw God, verkiezen zal, gij en uw zoon en uw dochter, uw dienstknecht en uw dienstmaagd, en de Leviet, die binnen uw poorten woont, en gij zult u verheugen voor het aangezicht van de Eeuwige, uw God, over alles wat gij ondernomen hebt.  19  Neem u ervoor in acht, dat gij de Leviet niet aan zijn lot overlaat, zolang gij in uw land woont.  20  Wanneer de Eeuwige, uw God, uw gebied zal uitbreiden, zoals Hij u toegezegd heeft,  en gij denkt: ik wil vlees eten, omdat het uw verlangen is vlees te eten , dan moogt gij vlees eten zoveel gij wilt.  21  Wanneer de plaats die de Eeuwige, uw God , verkiezen zal om daar zijn naam te vestigen, te ver voor u is, dan zult gij van de runderen en van het kleinvee, die de Eeuwige u gegeven heeft, slachten, zoals ik u geboden heb, en in al uw woonplaatsen daarvan eten zoveel gij wilt.  22  Maar gij zult daarvan eten als van een gazel en een hert: de onreine en de reine beiden mogen ervan eten.  23  Houd er echter aan vast, dat gij geen bloed eet, want het bloed is de ziel en gij zult niet de ziel met het vlees eten.  24  Gij zult het niet eten; gij zult het op de aarde uitgieten als water.  25  Gij zult het niet eten; opdat het u en uw kinderen na u wel ga, als gij doet wat recht is in de ogen van de Eeuwige.  26  Doch wat gij aan heilige gaven hebt en uw gelofteoffers, die zult gij met u meenemen naar de plaats die de Eeuwige verkiezen zal;  27  gij zult uw brandoffers, het vlees en het bloed , bereiden op het altaar van de Eeuwige, uw God, en het bloed van uw slachtoffers zal op het altaar van de Eeuwige, uw God, uitgegoten worden, maar het vlees moogt gij eten.  28  Luister aandachtig naar al deze geboden, die ik u geef; opdat het u en uw kinderen na u voor altoos wel ga , wanneer gij doet wat goed en recht is in de ogen van de Eeuwige, uw God.  29  Wanneer de Eeuwige, uw God, de volken, naar wier gebied gij trekt om hen te verdrijven, uitgeroeid heeft, en gij hun gebied in bezit genomen hebt en in hun land woont,  30  neem u er dan voor in acht, dat gij u niet laat verleiden na hun verdelging hun voorbeeld te volgen, en dat gij hun goden niet zoekt , zeggende: hoe dienden deze volken hun goden? zo wil ik het ook doen.  31  Niet alzo zult gij de Eeuwige, uw God,  dienen; want al wat de Eeuwige een gruwel is, wat Hij haat, doen zij voor hun goden; zelfs hun zonen en hun dochters verbranden zij voor hun goden met vuur.  32  Al wat ik u gebied, zult gij naarstig onderhouden; gij zult daaraan niet toedoen, noch daarvan afdoen. 13:1 Wanneer onder u een profeet optreedt of iemand, die dromen heeft,  en hij u een teken of een wonder aankondigt,  2  en het teken of het wonder komt, waarover hij u gesproken heeft met de woorden:  laten wij andere goden achterna lopen, die gij niet gekend hebt, en laten wij hen dienen;  3  dan zult gij naar de woorden van die profeet of van die dromer niet luisteren; want de Eeuwige, uw God, stelt u op de proef om te weten, of gij de Eeuwige, uw God, liefhebt met uw ganse hart en met uw ganse ziel.  4  de Eeuwige, uw God, zult gij volgen, Hem vrezen, zijn geboden houden en naar zijn stem luisteren: Hem zult gij dienen en aanhangen.  5  Die profeet of dromer zal ter dood gebracht worden, omdat hij afval gepredikt heeft van de Eeuwige, uw God, die u uit het land Egypte geleid en uit het diensthuis verlost heeft; om u af te trekken van de weg, die de Eeuwige,  uw God, u geboden heeft te gaan. Zo zult gij het kwaad uit uw midden wegdoen.  6 Wanneer uw broeder, de zoon van uw moeder,  of uw zoon, uw dochter, uw eigen vrouw of uw boezemvriend u in het geheim wil verleiden en zegt: laten wij andere goden gaan dienen, goden die noch gij noch uw vaderen gekend hebben,  7  behorende tot de goden der volken rondom u, dichtbij of veraf, van het ene einde der aarde tot het andere;  8  dan zult gij hem niet ter wille zijn noch naar hem luisteren; gij zult hem niet ontzien, noch hem sparen en zijn schuld bedekken,  9  maar hem zeker doden; het eerst zal uw hand zich tegen hem keren om hem ter dood te brengen en daarna de hand van het gehele volk.  10  Gij zult hem stenigen, zodat hij sterft , omdat hij getracht heeft u af te trekken van de Eeuwige, uw God, die u uit het land Egypte, uit het diensthuis , geleid heeft.  11  Dan zal geheel Israël het horen en vrezen en men zal niet opnieuw zulk een wandaad in uw midden doen.  12 Wanneer gij in een van de steden, die de Eeuwige, uw God, u geven zal om daar te wonen, hoort zeggen:  13  Er zijn snode mannen uit uw midden voortgekomen, die de inwoners van hun stad tot afval gebracht hebben door te zeggen : laten wij andere goden gaan dienen , die gij niet gekend hebt;  14  dan zult gij terdege onderzoek doen en grondig navragen; en als het waar blijkt, als het vast staat, als deze gruwel in uw midden bedreven is,  15  dan zult gij de inwoners van die stad zeker slaan met de scherpte des zwaards , door haar zelf met al wat daarin is en met haar vee door de scherpte des zwaards met de ban te treffen.  16  De gehele buit zult gij midden op het plein bijeenbrengen en gij zult de stad met de gehele buit met vuur verbranden als een volledig brandoffer voor de Eeuwige, uw God: zij zal altoos een puinhoop blijven en niet herbouwd worden;  17 ook zal niets van het gebannene aan uw hand kleven; opdat de Eeuwige zijn brandende toorn late varen, u barmhartigheid betone, Zich over u erbarme en u talrijk make, zoals Hij uw vaderen gezworen heeft;  18  want dan luistert gij naar de stem van de Eeuwige, uw God, om al zijn geboden te onderhouden, die ik u heden opleg , door te doen wat recht is in de ogen van de Eeuwige, uw God. 14:1 Gij zijt kinderen van de Eeuwige, uw God; gij zult uzelf om een dode geen insnijdingen toebrengen, noch het haar boven uw voorhoofd wegscheren;  2  want gij zijt een volk, dat de Eeuwige, uw God, heilig is, en u heeft de Eeuwige uitverkoren om Hem een eigen volk te zijn uit al de volken, die op de aardbodem wonen. 3  Gij zult niets eten, dat een gruwel is.  4  Dit zijn de dieren die gij eten moogt:  rund, schaap en geit;  5  hert, gazel, antiloop, steenbok, das,  wilde os en wild schaap;  6  elk dier, dat gespleten hoeven heeft (namelijk de beide hoeven geheel gekloofd ) en herkauwt onder de dieren, moogt gij eten.  7  De volgende echter zult gij niet eten van de dieren die herkauwen of geheel gespleten hoeven hebben: de kameel , de haas, en de klipdas, omdat zij wel herkauwen, maar geen gespleten hoeven hebben; onrein zullen zij voor u zijn.  8  Ook het zwijn, omdat het wel gespleten hoeven heeft, maar niet herkauwt; onrein zal het voor u zijn. Van hun vlees zult gij niet eten en hun aas zult gij niet aanraken.  9  Dit moogt gij eten van al wat in het water leeft: al wat vinnen en schubben heeft, moogt gij eten,  10  maar gij zult niets eten dat geen vinnen of schubben heeft; onrein zal dat voor u zijn.  11  Elke reine vogel moogt gij eten.  12  Maar deze zijn het, waarvan gij niet eten zult: de arend, de lammergier en de zeearend;  13  de wouw, de gier en alle soorten kraaien ;  14  alle soorten raven;  15  de struisvogel, de katuil, de meeuw en alle soorten sperwers;  16  de steenuil, de oehoe en de witte uil;  17  de pelikaan, de aasgier en de aalscholver;  18  de ooievaar en alle soorten reigers, de hop en de vleermuis.  19  Ook al het wemelend gedierte met vleugels,  dat zal voor u onrein zijn, zij zullen niet gegeten worden.  20  Al het reine gevogelte moogt gij eten.  21  Gij zult geen aas eten; aan de vreemdeling, die binnen uw poorten vertoeft, moogt gij het te eten geven, of gij moogt het aan een buitenlander verkopen, want gij zijt een volk, dat de Eeuwige, uw God, heilig is. Gij zult een bokje niet koken in de melk van zijn moeder.  22 Gij zult de gehele opbrengst van het zaad dat uit uw akker voortkomt, stipt vertienen, jaar op jaar.  23  Gij zult voor het aangezicht van de Eeuwige, uw God , in de plaats die Hij verkiezen zal om zijn naam daar te doen wonen, eten de tiende van uw koren, uw most en uw olie,  en de eerstelingen van uw runderen en van uw kleinvee , opdat gij de Eeuwige, uw God, uw leven lang leert vrezen.  24  Wanneer de weg voor u te lang zou zijn , zodat gij ze niet zoudt kunnen vervoeren, omdat de plaats die de Eeuwige , uw God, verkiezen zal om daar zijn naam te vestigen, te ver van u verwijderd is, wanneer de Eeuwige, uw God, u gezegend heeft,  25  dan zult gij ze te gelde maken en dat geld bij u steken en naar de plaats gaan , die de Eeuwige, uw God, verkiezen zal,  26  en gij zult dat geld besteden voor alles waarin gij lust hebt, voor runderen of kleinvee, voor wijn of bedwelmende drank, of wat gij ook wenst, en gij zult daar voor het aangezicht van de Eeuwige, uw God, eten en u verheugen, gij met uw huisgezin; 27  ook de Leviet, die binnen uw poorten woont,  zult gij aan zijn lot niet overlaten, want hij heeft geen bezit of erfdeel met u.  28  Na verloop van drie jaar zult gij alle tienden van uw opbrengst in dat jaar brengen en in uw poorten neerleggen;  29  dan zullen de Leviet, omdat hij bezit noch erfdeel met u heeft, en de vreemdeling, de wees en de weduwe, die binnen uw poorten wonen, komen en eten en zich verzadigen , opdat de Eeuwige, uw God, u zegene in al het werk, dat uw hand doet. 15:1 Na verloop van zeven jaar zult gij een kwijtschelding doen plaats hebben.  2  En dit is de wijze van kwijtschelding: iedere schuldeiser zal hetgeen hij aan zijn naaste leende, kwijtschelden; hij zal zijn naaste en zijn broeder niet tot betaling dwingen , omdat men een kwijtschelding voor de Eeuwige heeft afgekondigd.  3  Een buitenlander moogt gij tot betaling dwingen , maar hetgeen gij van uw broeder te goed hebt , zult gij hem kwijtschelden.  4  Er zal echter geen arme onder u zijn,  want de Eeuwige zal u gewis zegenen in het land, dat de Eeuwige, uw God, u als erfdeel in bezit zal geven,  5  indien gij maar aandachtig luistert naar de Eeuwige, uw God, door heel dit gebod, dat ik u heden opleg,  naarstig te onderhouden.  6  Wanneer de Eeuwige, uw God, u zegent,  zoals Hij u beloofd heeft, dan zult gij aan vele volken lenen, maar zelf zult gij niet ter leen ontvangen; gij zult over vele volken heersen, maar over u zullen zij niet heersen.  7  Wanneer er onder u een arme mocht zijn,  een van uw broeders, in een van uw woonplaatsen , in het land, dat de Eeuwige, uw God, u geven zal, dan zult gij uw hart niet verstokken noch uw hand gesloten houden voor uw arme broeder,  8  maar gij zult uw hand wijd voor hem openen en hem met mildheid lenen,  voldoende voor wat hem ontbreekt.  9  Neem u ervoor in acht, dat in uw hart niet de lage gedachte opkomt: het zevende jaar, het jaar der kwijtschelding, nadert. Waardoor gij onbarmhartig wordt jegens uw arme broeder, en gij hem niets geeft, zodat hij tegen u tot de Eeuwige roept en gij u bezondigt.  10  Gij zult hem met mildheid geven en uw hart zal niet verdrietig zijn, wanneer gij hem geeft, want ter wille daarvan zal de Eeuwige, uw God, u zegenen in al uw werk en in alles wat gij onderneemt.  11  Want armen zullen nooit in het land ontbreken; daarom gebied ik u aldus: Gij zult uw hand wijd openen voor uw broeder, voor de ellendige en de arme in uw land.  12 Wanneer uw broeder, een Hebreeuwse man, of een Hebreeuwse vrouw, zich aan u verkoopt,  dan zal hij u zes jaar dienen, maar in het zevende jaar zult gij hem vrij laten weggaan.  13  En wanneer gij hem vrij laat weggaan,  zult gij hem niet met lege handen laten gaan;  14  gij zult hem met mildheid meegeven van uw kleinvee, van uw dorsvloer en uw perskuip; van datgene waarmee de Eeuwige, uw God,  u gezegend heeft, zult gij hem geven.  15  Gij zult gedenken, dat gij een dienstknecht geweest zijt in het land Egypte, en dat de Eeuwige, uw God, u bevrijd heeft; daarom geef ik u heden dit gebod.  16  Maar wanneer hij tot u zegt: Ik wil niet van u heengaan, omdat hij u en uw gezin liefheeft, daar hij het goed bij u heeft,  17  dan zult gij een priem nemen, en die door zijn oor in de deur steken, opdat hij voor altijd uw dienstknecht zij. En ook met uw dienstmaagd zult gij zo doen.  18  Laat het u niet hard vallen, als gij hem vrij laat weggaan, want zes jaar heeft hij het dubbele loon van een dagloner voor u verdiend; dan zal de Eeuwige, uw God, u zegenen in alles wat gij doet.   19 Alle eerstelingen van het mannelijk geslacht , die onder uw runderen en uw kleinvee geboren worden, zult gij de Eeuwige, uw God, heiligen ; gij zult niet arbeiden met de eersteling van uw rund, en de eersteling van uw schaap zult gij niet scheren.  20  Voor het aangezicht van de Eeuwige, uw God, zult gij ze jaar op jaar eten op de plaats die de Eeuwige verkiezen zal, gij met uw huisgezin.  21  Maar wanneer er een gebrek aan is, als het kreupel of blind is of enig ernstig gebrek heeft, dan zult gij het voor de Eeuwige, uw God , niet slachten.  22  In uw woonplaatsen zult gij, zowel de onreine als de reine, er dan van eten als van een gazel en een hert.  23  Alleen zijn bloed zult gij niet eten ; gij zult het op de aarde uitgieten als water.  16:1 Neem de maand Aviv in acht en vier het Pascha ter ere van de Eeuwige, uw God,  want in de maand Aviv heeft de Eeuwige, uw God , u in de nacht uit Egypte geleid.  2  Dan zult gij als Pascha voor de Eeuwige, uw God,  kleinvee en runderen slachten op de plaats die de Eeuwige verkiezen zal om zijn naam daar te doen wonen.  3  Gij zult daarbij geen gezuurd brood eten;  zeven dagen zult gij daarbij ongezuurde broden eten, brood der verdrukking, want overhaast zijt gij uit het land Egypte getrokken; opdat gij al de dagen uws levens de dag van uw uittocht uit het land Egypte gedenkt.  4  Er zal geen zuurdeeg bij u aangetroffen worden in uw gehele gebied, zeven dagen lang; en van het vlees, dat gij in de avond op de eerste dag slacht, zal niets de nacht overblijven tot de morgen.  5  Gij zult het Pascha niet mogen slachten in een der steden, die de Eeuwige, uw God, u geven zal.  6  Maar op de plaats die de Eeuwige, uw God, verkiezen zal om zijn naam daar te doen wonen, zult gij het Pascha slachten , tegen de avond, als de zon ondergaat , op het tijdstip van uw uittocht uit Egypte.  7  Gij zult het koken en het eten op de plaats die de Eeuwige, uw God, verkiezen zal ; dan zult gij in de morgen de terugreis aanvaarden en naar uw tenten gaan.  8  Zes dagen lang zult gij ongezuurde broden eten en op de zevende dag zal er een feestelijke vergadering zijn ter ere van de Eeuwige, uw God ; dan zult gij geen werk doen.  9  Zeven weken zult gij tellen: van dat de sikkel voor het eerst in het staande koren geslagen wordt, zult gij zeven weken beginnen te tellen.  10  Dan zult gij het feest der weken vieren ter ere van de Eeuwige, uw God, naar de mate van de gaven, die gij vrijwillig geven zult,  naar dat de Eeuwige, uw God, u gezegend heeft; 11  gij zult u verheugen voor het aangezicht van de Eeuwige, uw God, gij met uw zoon en uw dochter , uw dienstknecht en uw dienstmaagd, met de Leviet , die binnen uw poorten woont, en met de vreemdeling, de wees en de weduwe, die in uw midden zijn, op de plaats die de Eeuwige, uw God , verkiezen zal om zijn naam daar te doen wonen.  12  Gij zult gedenken, dat gij een dienstknecht geweest zijt in Egypte en gij zult deze inzettingen naarstig onderhouden. 13 Het loofhuttenfeest zult gij zeven dagen vieren, wanneer gij de opbrengst hebt ingezameld van uw dorsvloer en van uw perskuip.  14  Gij zult u verheugen op uw feest, gij met uw zoon en uw dochter, uw dienstknecht en uw dienstmaagd, met de Leviet, de vreemdeling, de wees en de weduwe, die binnen uw poorten wonen.  15  Zeven dagen zult gij feest vieren ter ere van de Eeuwige, uw God, op de plaats die de Eeuwige verkiezen zal; want de Eeuwige, uw God , zal u zegenen in heel uw oogst en in al het werk uwer handen, zodat gij waarlijk vrolijk kunt zijn.  16  Driemaal per jaar zal ieder die onder u van het mannelijk geslacht is, voor het aangezicht van de Eeuwige, uw God, verschijnen op de plaats die Hij verkiezen zal: op het feest der ongezuurde broden, op het feest der weken en op het loofhuttenfeest. Maar hij zal dan niet met lege handen voor het aangezicht van de Eeuwige verschijnen:  17  ieder naar zijn vermogen, naar de zegen die de Eeuwige, uw God, u gegeven heeft.   

 

Jesaja 54:11 Gij, ellendige, door storm voortgedrevene,  ongetrooste, zie, Ik leg uw stenen in blinkend erts, Ik grondvest u op lazuurstenen,  12  Ik maak uw tinnen van robijnen, uw poorten van karbonkelstenen en uw gehele omwalling van edelsteen.  13  Al uw zonen zullen leerlingen van de Eeuwige zijn, en het heil uwer zonen zal groot zijn;  14  door gerechtigheid zult gij bevestigd worden . Weet u verre van onderdrukking,  want gij hebt niet te vrezen, en van verschrikking, want zij zal tot u niet naderen. 15 Valt men heftig aan, dan gaat dat van Mij niet uit; wie u aanvalt, zal over u vallen.  16 Zie, Ik ben het, die de smid geschapen heb , welke het kolenvuur aanblaast en naar zijn kunst het wapen vervaardigt, maar Ik ben het ook, die de verderver geschapen heb om te vernielen. 17 Elk wapen dat tegen u gesmeed wordt , zal niets uitrichten, en elke tong die zich voor het gericht tegen u keert, zult gij in het ongelijk stellen. Dit is het deel van de knechten van de Eeuwige en hun recht van Mijnentwege, luidt het woord van de Eeuwige.  55:1 O, alle dorstigen, komt tot de wateren, en gij die geen geld hebt, komt, koopt en eet; ja komt,  koopt zonder geld en zonder prijs wijn en melk.  2 Waarom weegt gij geld af voor wat geen brood is en uw vermogen voor wat niet verzadigen kan? Hoort aandachtig naar Mij, opdat gij het goede eet en uw ziel zich in overvloed verlustige.  3 Neigt uw oor en komt tot Mij;  hoort, opdat uw ziel leve; Ik zal met u een eeuwig verbond sluiten: de betrouwbare genadebewijzen van David.  4  Zie, Ik heb hem tot een getuige voor de natiën gesteld, tot een vorst en gebieder der natiën.  5  Zie, een volk dat gij niet kendet,  zult gij roepen, en een volk dat u niet kende, zal tot u snellen ter wille van de Eeuwige, uw God, en van de Heilige Israëls , omdat Hij u verheerlijkt heeft.